Türk Kooperatifçilik Kurumu, ilk cumhurbaşkanımız yüce Atatürk’ün direktifleriyle 20 Mayıs 1931 tarihinde İstanbul’da kuruldu. Kuruluş tarihindeki adı “Türk Kooperatifçilik Cemiyeti” ydi. 1948 yılında Türk Kooperatifçilik Kurumu adını aldı.
Kurucu başkanı İstanbul Üniversitesi Rektörü Ord. Prof. Muammer Raşit SEVİG’dir
Kuruluş Amacı; Kooperatifçilik alanında bilimsel çalışmalar yapmak, kooperatifçilik düşüncesini Türkiye’ye yaymak ve kooperatifçiliği sevdirip yaygın bir biçimde uygulamaya koymaktır.
Yüce Atatürk tarafından, Türk Tarih ve Dil Kurumları gibi aynı yıllarda bir bilim kurumu olarak kurdurulmuştur.
1933 yılı sonunda yönetim merkezi, İstanbul’dan Ankara’ya taşındı. 1946 yılında Bakanlar Kurulu kararıyla “Kamu Yararına Çalışan Dernek” oldu.
Bakanlar kurulu izniyle;
1968 yılında Milletlerarası Kooperatifçilik Birliği (ICA)’ne,
1983 yılında Milletlerarası Raiffeisen Birliği (IRU)’ne,
1998 yılında da Milletlerarası Kamu, Sosyal ve Kooperatifçilik Ekonomisi Araştırma Merkezi (CIRIEC)’ne, üye oldu.
Kurum 2016 yılında 85. Kuruluş yıl dönümünü kutlayacaktır.
Kuruluşundan bu yana başkanlığını Türkiye’nin seçkin devlet ve bilim adamları yapmıştır.
1-Yayın Çalışmaları:
a) Aylık Yayın Organı Karınca Kooperatif Postası, Haziran 1934 ayından bugüne kadar yayımlanan Türkiye’nin en uzun ömürlü dergisidir. Nisan 2016 tarihi itibariyle 951. Sayıya ulaşmıştır.
b) Kooperatifçilik incelemelerinin yayımlandığı, üç aylık hakemli bilimsel dergimiz “Kooperatifçilik”, Kasım 1931 ayından bugüne kadar 149. sayıya ulaşmıştır. 118. Sayıdan itibaren “Üçüncü Sektör Kooperatifçilik” ismini alan dergimiz, 2011 yılından sonra “Üçüncü Sektör Sosyal Ekonomi” ismiyle altı ayda bir yayınlanmaya devam etmiş ve 2016 yılında 181. Sayıya (Cilt:51, Sayı:1) ulaşmıştır.
c) Cooperation in Türkiye, Türkiye’yi ve Türk kooperatifçiliğini dünyaya tanıtan, 1984 yılından 2004 yılına kadar yılda iki sayı, İngilizce ve Almanca yayımlanan dergimiz, 2004 yılından itibaren yılda bir sayı ve İngilizce yayınlanmaktadır. 1984 yılından bu yana 50. Sayıya ulaşmıştır.
d) “Karınca Kardeş,” Türk çocuklarına kooperatifçiliği öğretmek ve sevdirmek amacıyla 1988 yılında bu yana “Karınca Kooperatif Postası” nın eki olarak bastırılıyor. Nisan 2015 tarihi itibariyle 55. Sayıya ulaşmıştır.
e) Kooperatifçilik konusunda, çoğu araştırma niteliğindeki kitap ve broşür yayınlarımızın sayısı 100’ü geçmiştir.
2- Mevzuat Çalışmaları:
Kurum, kooperatifçilikle ilgili kanun ve yönetmelikler hazırlanırken sorumlu bakanlıklara bildirmekte, danışmanlık hizmeti vermektedir. Özellikle, 1163 sayılı kooperatifler kanununun çıkması için büyük çaba göstermiştir.
3- Eğitim-Araştırma Çalışmaları:
Kurum, ilk ve orta dereceli okullara kooperatifçilik dersi konması, kooperatifçilik günü kutlaması yapılması ve üniversitelerde kooperatifçilik bölümleri açılması konularındaki girişimlerinde olumlu sonuçlar almıştır. 1983 yılında “Türk Kooperatifçilik Eğitim Vakfı” nı kurarak, kooperatifçilik öğrenimi gören lisans ve lisansüstü yükseköğretim öğrencilerine burs vermeye başlamıştır.
Kurum, 1981 yılından itibaren kooperatifçilik alanındaki araştırmaları madden destekleyip yayımlamaya başlamıştır.
4- Türk Kooperatifçilik Kongreleri Düzenlenmesi Çalışmaları:
Kurum, Türkiye ve dünya kooperatifçiliğinin sorunlarını görüşmek, çözümler üretmek amacıyla 1944 yılından itibaren Milletlerarası nitelikte Türk Kooperatifçilik kongreleri düzenlemektedir. Üç yılda bir düzenlenen kongreler, 2015 yılında 21’e ulaşmış bulunmaktadır.
Kongreler dışında her yıl; Konferans, panel, açık oturum biçiminde ortalama 10 faaliyet daha gerçekleştirilmektedir.
5- Kooperatifçilik Haftası, Kooperatifçilik Günü Kutlaması Çalışmaları:
Atatürk’ün “Silifke Tekir Tarım Kredi Kooperatifi” ne 1 numaralı üye olduğu 30 Haziran 1936 tarihinin yıl dönümü esas alınarak, 1976 yılından itibaren her yıl 30 Haziran – 5 Temmuz tarihleri arasında “Kooperatifçilik Haftası” kutlamaları yapılmaktadır.
Her yıl 21 Aralık’ da okulların açık olduğu dönemde “Kooperatifçilik Günü”, Temmuz ayının ilk cumartesi günü ise “Dünya Kooperatifçilik Günü” kutlaması yapılmakta; şiir, yazı ve resim yarışmaları düzenlenmekte, konferanslar verilmektedir.
6- Dış İlişkiler Çalışmaları:
Kurum, üyesi olduğu ICA, IRU ve CIRIEC!in genel kurullarına temsilci göndermeye özen göstermektedir. ICA Kongre ve Genel Kurullarına düzenli katılım sağlanmıştır.
7- Kütüphane ve Arşiv Çalışmaları:
Türkiye’deki temel kooperatifçilik yayınlarıyla Kurum yayınlarından oluşan kitaplığımız okuyuculara hizmet vermektedir.
8- Hizmet Binası Yaptırma Çalışmaları:
Kurum, 1931-1933 yılları arasında İstanbul Üniversitesinde, 1933-1949 yılları arasında da Ankara saman pazarı ve Yenişehir’deki kiralık binalarda faaliyet gösterdi. 1949 yılında Mithatpaşa Caddesi’ndeki tek katlı bina satın alındı. Bu bina yıkılarak T.C. Ziraat ve T. Halk Bankaları ile kooperatiflerin para yardımları ve piyango gelirleriyle 1959-1962 yılları arasında yeni bir bina yaptırıldı.
2009 yılına kadar Mithatpaşa’daki binada hizmet verirken, 2009 yılında Balgat da ofis satın alınarak merkezini buraya taşıdı. Halen Balgat’da hizmet vermektedir.
Türk Kooperatifçilik Kurumu, 450’ye yakın seçkin üyesiyle, ilgili bakanlıklar ve kooperatif merkez birlikleriyle işbirliği içerisinde Türk kooperatifçiliğini geliştirmek amacıyla hizmetlerini arttırarak sürdürmenin onurunu yaşamaktadır.